6 lutego 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej.

Jak wynika z informacji prasowej kancelarii Prezydenta, zasadniczym celem ustawy jest wzmocnienie narzędzi prawnych do przeprowadzenia procesów sukcesyjnych poprzez dodatnie do systemu prawa instytucji fundacji rodzinnej jako podmiotu służącego do gromadzenia rodzinnego majątku i pozwalającego na zatrzymanie go w kraju na wiele pokoleń.

Fundacja rodzinna będzie mogła być ustanawiana w akcie założycielskim lub w testamencie, sporządzanych w formie aktu notarialnego. Będzie nabywała osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Ustawa o fundacji rodzinnej wprowadza także szereg istotnych zmian w innych ustawach, w tym w kodeksie cywilnym. Zwracamy uwagę na najważniejsze z nich:

• fundacja rodzinna ustanowiona w testamencie może zostać spadkobiercą,
• uzupełniony został katalog źródeł zaspokojenia zachowku – uprawniony do zachowku może się domagać jego zapłaty od spadkobierców, o ile nie otrzymał należnego mu zachowku w postaci darowizny, powołania do spadku, zapisu bądź właśnie świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
• jeżeli uprawniony do zachowku nie może go otrzymać od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od fundacji rodzinnej, której fundusz założycielski doliczono do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku; jednakże fundacja rodzinna jest obowiązana do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem pokrycia funduszu założycielskiego przez spadkodawcę,
• na analogicznych zasadach uprawniony do zachowku może skierować żądanie do osoby, która otrzymała mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej doliczone do spadku;
• dodany został obowiązek doliczenia do spadku przy obliczaniu zachowku także funduszu założycielskiego fundacji rodzinnej wniesionego przez spadkodawcę, w przypadku gdy fundacja ta nie jest ustanowiona w testamencie, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej - w wysokości nie wyższej niż fundusz założycielski fundacji rodzinnej wniesiony przez spadkodawcę (zasady doliczania są analogiczne jak przy doliczaniu do spadku darowizn),
• wprowadzono możliwość zrzeczenia się prawa do zachowku w całości lub w części – co wcześniej budziło kontrowersje, ponieważ takie uprawnienie nie było wprost wyrażone w przepisach,
• wprowadzono możliwość rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności, a nawet obniżenia wysokości zachowku.

Fundacje rodzinne mają pomóc rodzinnym przedsiębiorstwom i ich właścicielom w planowaniu sukcesji oraz zarządzaniu majątkiem - w założeniu przez pokolenia. Można powiedzieć, że poprzez utworzenie fundacji rodzinnej fundator może uzyskać realny wpływ na to, jak rodzinna firma będzie funkcjonowała po jego śmierci. Dzięki utworzeniu fundacji rodzinnej, po śmierci właściciela firma będzie mogła nadal w sposób stabilny prowadzić działalność i nie będzie narażona na ryzyka i niepewność związane z dziedziczeniem. Jednocześnie powołanie fundacji umożliwi ochronę majątku rodzinnego i zapewni zabezpieczenie majątkowe dla wskazanych przez fundatora beneficjentów, którymi mogą być zarówno osoby fizyczne, np. członkowie rodziny fundatora, jak i organizacje pozarządowe prowadzące działalność pożytku publicznego.

✅Fundację będzie można powołać w akcie założycielskim sporządzonym przez notariusza lub w testamencie notarialnym. Fundacja może zostać utworzona przez jednego lub kilku fundatorów łącznie.

✅W ustawie przewidziano także korzystne rozwiązania podatkowe, które pozwolą najbliższym członkom rodziny fundatora uzyskać zwolnienie od podatku dochodowego świadczeń fundacji na ich rzecz. Pozostali beneficjenci, niebędący najbliższymi członkami rodziny fundatora, zapłacą podatek dochodowy, ale w preferencyjnej stawce 15%.

✅Jeśli prowadzisz firmę i chcesz zabezpieczyć jej przyszłą działalność, jak również zadbać o zabezpieczenie majątku dla swoich bliskich, warto rozważyć wykorzystanie do tego celu nowej instytucji, jaką jest fundacja rodzinna.

Ustawa o fundacji rodzinnej weszła w życie 22 maja 2023 roku.

W skład naszych usług wchodzi obsługa prawna spraw cywilnych w zakresie dziedziczenia — skontaktuj się z nami!